Dromen die geen bedrog zijn

De tafel voor de kansel in de Oude Helenakerk is vanmorgen met vlaggetjes versierd. Er ligt ook een cadeau op, het is een boek in cadeaupapier verpakt. Er zal wel een bedoeling mee zijn. Gerard Wesselink is vanmorgen de organist en laat de kerkgangers van zijn spel genieten. Kosters Arjen Timmers sluit de drie buitendeuren en de kerkenraad met ds. Wim Everts komt uit de consistorie. Elly Hoftijzer heet de aanwezigen welkom en leest de afkondigingen. A.s. woensdagavond wordt er in deze kerk de dienst op dankdag gehouden. Na bemoediging en groet, kyrie, gloria en gebed komen vier kinderen bij de dominee. Die stelt een vraag over de vlaggetjes. Het is vandaag nationale Bijbeldag. Er ligt ook een cadeautje en de dominee vraagt de kinderen om het papier eraf te halen. Wat is het? Een boek. Wat voor boek? Een Bijbel. We hebben erover gezongen: ”Rond het boek van Zijn verbond, noemen wij elkaar bij name … als de kerk van liefde leest is het feest’. (Lied 287:2). Met de brandende kaars gaan de kinders en twee leiders naar gebouw Elim voor de kindernevendienst.

‘Eigenlijk is het elke zondag feest want we vieren Pasen, de opstanding’, zegt de dominee voordat hij Genesis 41:1-27 leest, het verhaal over de dromen van farao die door Jozef verklaard worden. Van lied 678 worden de verzen 4,5 en 9 gezongen waarna de dominee uit Romeinen 13:8-12 leest. Na het zingen van lied 286 begint de dominee aan zijn verkondiging. ‘Dromen zijn bedrog, wordt er vaak gezegd’. Ze hebben niets met onze werkelijkheid te maken. Freud zei dat we in onze dromen onze verborgen verlangens uitleven. Wat in je binnenste is komt naar buiten. Dromen zeggen iets over de dingen die we overdag meegemaakt hebben. Ook in de Bijbel staan dromen. Zoals de dromen die Jozef als jongen had. In het gelezen gedeelte heeft de farao twee nare dromen gehad. Hij denkt dat ze niet veel goeds betekenen. Maar wie kan de betekenis uitleggen? Geen van de priesters, waarzeggers of geleerden kan het. Dan herinnert de opperschenker zich Jozef. Die had zijn droom en die van de bakker uitgelegd en het was precies zo uitgekomen. Dan wordt Jozef erbij gehaald. Die zegt dat niet hij maar God de uitleg geeft. Er komen zeven jaren met goede oogsten en daarna zeven jaren met hongersnood. Stel een wijs man aan die tijdens de jaren van overvloed een vijfde van de oogst opslaat. Uit die voorraad is er dan genoeg voedsel in de zeven jaren die er daarna komen. Farao laat zich overtuigen en stelt die man aan. Hij hoeft niet lang te zoeken, Jozef wordt onderkoning van Egypte. Jozef zorgt ervoor dat niemand honger lijdt.

Dat is ook de boodschap van Jozef voor onze tijd. Om zorgvuldig om te gaan met de rijkdommen van de aarde. Geen roofbouw te plegen, niet alles op te maken en voorzichtig te zijn met fossiele brandstoffen. En om te denken aan de tijd na ons, te denken aan onze kinderen en allen die na ons komen. Jozef roept ons op om voorzichtig te zijn en om te delen met elkaar. In de Bijbel worden dromen gezien als boodschappen van God. In de dromen is God bezig Zijn bedoelingen met deze wereld te verwerkelijken. Dat God in dromen tot mensen spreekt is een voorstelling waar veel mensen het moeilijk me hebben. Voor hen zijn dromen bedrog. Het zijn wensdromen. Voor hen is het geloof in God zelf problematisch geworden. Zij leven in een in zichzelf gesloten wereld. Voor hen is er niet zoiets als een hogere macht. Het enige wat voor hen bestaat is materie en energie in de vier dimensies van ruimte en tijd. Dat is alles, meer is er niet. Wat de mens kan zien en met zijn verstand kan begrijpen.  Voor het geloof is de grens tussen God de wereld open. Dromen kunnen literaire hulpmiddelen zijn voor de Bijbelschrijvers. Wat ze willen zeggen is dat we niet in een afgesloten wereld leven. Dat onze wereld open is naar God toe. Dat God vanuit Zijn verborgenheid betrokken is bij onze wereld. Dat er meer is dan we kunnen zien, waarnemen of beredeneren. Het geloof weet dat er een geheim is achter onze werkelijkheid namelijk dat de dingen van God gegeven zijn.

Dromen dat alles anders worden zal. Bob Dylan zong ervan: Alles wordt anders. Paulus droomde van het licht dat komen zal. Hij schrijft: ‘De nacht loopt ten einde, de dag nadert al’. Het licht van Gods toekomst zal een einde maken aan de nacht waarin de mens leeft. Er is zoveel duisternis, zoveel moeite en leed. Dat wij dromen van het licht dat komen zal is geen vlucht weg uit deze koude en donkere wereld. Die droom wil ons bemoedigen en kracht geven om zelf in deze soms zo donkere wereld dragers van het licht te zijn. Paulus wil dat wij ons ontdoen van de wapens van de duisternis en dat wij aandoen de wapens van het licht. Ook Jezus droomde dat alles anders worden zal. Jezus droomde van het Koninkrijk van God, het rijk van vrede, dat zou aanbreken. Waar Hij mensen genas, het leven teruggaf, mensen een nieuwe toekomst gaf, daar was al iets zichtbaar van dat nieuwe rijk. De mensen konden Zijn licht niet verdragen, Jezus mocht niet blijven leven. De dood kon Hem niet vasthouden want Hij is opgestaan en leeft bij God, Zijn vader. De droom waaruit Jezus leefde is waarheid, er zal vrede zijn.

Dat is de droom van waaruit wij mogen leven. Is die droom dan geen bedrog, is ons geloof geen verbeelding? Soms wordt tegen ons gezegd: Je gelooft omdat je het zelf zo graag wilt, het is een projectie van ons verlangen. Daarmee kun je het geloof niet afdoen. Waarom zou iets onwaar zijn omdat je het zo graag wilt? Er zijn genoeg voorbeelden van dingen die je graag wilt en toch waar zijn. De droom waaruit wij mogen leven is geen wensdroom. De droom van vrede en van licht is een droom die God zelf in onze harten heeft gelegd om te proberen iets van die droom werkelijkheid te laten worden. Zoals we het hebben gezongen: ‘Want het licht is sterker dan het donker en het daglicht overwint de nacht’. En zoals we het nu gaan zingen: ‘Christus ons licht, schijn door ons heen, schijn door het duister.’

Van lied 1005 worden de verzen 1,3, en 4 gezongen. Er is een mededeling van overlijden van vier gemeenteleden gevolgd door het zingen van lied 951 vers 3. Hierna volgen de gebeden. De dominee zegt nog dat het vandaag Bijbelzondag is en dat het morgen Hervormingsdag is. Morgen begint het Lutherjaar waarin stilgestaan wordt bij de betekenis van de Hervorming voor de kerk van nu. De liederen die we nog gaan zingen, lied 722 en lied 414 als antwoord op de zegen, zijn liederen waarvan de teksten geschreven zijn door Luther.