Top 2000 dienst in de Zuiderkerk

Zal ik wel gaan, zal ik niet gaan? Het wordt kww – kijken wat het wordt. Wanneer de tekst van het achtste liedje dat gezongen wordt op het scherm staat met daarin de woorden: ‘There isn’t an ocean to deep a mountain so high it can keep me away from my love’ moet ik denken aan de woorden: “noch hoogte noch diepte, nog enig ander schepsel zal ons kunnen scheiden van de liefde Gods, welke is in Christus Jezus, onze Here” (Rom. 8:39). Dat achtste liedje heeft als titel ‘I will follow Him’ en is in deze uitvoering voor het eerst door Peggy March op 24 april 1963 gezongen. De leden van het gelegenheidskoor, dat voor deze eerste regenboogdienst van 2016 in de Zuiderkerk is gevormd, stralen enthousiasme uit. In beweging van hun lichamen, in expressie op hun gezichten. Dat komt goed over bij de kerkgangers. Hoe is nou het verloop van deze dienst?
Vanaf half tien kan er in de grote hal koffie worden gedronken. Dat verbindt, bevordert de onderlinge band. Voor tien uur hebben al veel mensen een plekje gezocht, want ‘mocht het heel druk worden, dan is het deurbeleid net als bij de U2-dienst’. De kerkzaal raakt goed bezet, al kunnen er in het vak bij het raam nog wel enkelen bij. Als het koor binnen komt schrijf ik op dat er een groot leger binnen trekt. Volgens Kerkvenster telt dit gelegenheidskoor 90 zangers, ik zie overwegend vrouwen. De menigte in de kerk wordt tot bedaren gebracht omdat het klokluiden vlak voordat de dienst begint ophoudt. Dan komt de kerkenraad met de voorganger, Jan Willem Hengeveld, binnen. Met in de ene hand een tablet drukt hij met zijn rechterhand de hand van de dienstdoende ouderling. In de bank achter de bank waar de leden van de kerkenraad zitten, zit een jongen die gedurende de hele dienst zijn pet op zijn hoofd laat staan. Het koor staat trouwens ook, zolang als de dienst duurt – anderhalf uur lang.
De liturgie ziet er als volgt uit: Schriftlezing Lucas 15:11-32 Welkom en Gebed. Overdenking: inleiding. 1.ProudMary 2.Caravan of love Overdenking: vervolg. 3.Lean on me Overdenking: vervolg. 5.It’sMyLife 9.Kyrie 6.Make you feel my love Overdenking: vervolg. 7.To My Fathers House 8.I Will Follow Him Overdenking: vervolg. 4.Hallelujah Overdenking: slot. 10.Uprising eind. Zegen 11. Go Like Elijah . Ubelien Hobé – Joldersma heet aan het begin de kerkgangers welkom. Op de oproep om mee te zingen is fantastisch gereageerd. Ze heeft het over een feestje. De liedjes die gezongen worden hebben elk een eigen verhaal met een diepere betekenis. De Engelse tekst van de liedjes komt op het scherm. Ubelien gaat voor in gebed, daarna leest de voorganger uit Lucas 15 uit de Bijbel in Gewone Taal, het verhaal van de verloren zoon.
‘Popmuziek in de kerk, hoort dat wel?’, met die vraag begint de voorganger zijn eerste overdenking. Omdat we geloven in God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest geloven we in muziek. Onze gedachten schrijven we op in gedichten, zetten we om in muziek. Hij verwijst naar Herman Finkers in zijn oudejaarsconference. Wie heeft niet de vogels horen fluiten, de bomen horen ruisen? Met de top 2000 is in 1999 begonnen aan de vooravond van het magische jaar 2.000. ‘Imagine there is no heaven … no religion too imagine all the people living in peace’, Stel je voor dat er geen hemel is … dat er geen religie is om te denken aan mensen die in vrede met elkaar leven. Het liedje van John Lennon staat zo hoog vanwege de aanslagen in Parijs. Als religie niets anders is dan geweld, laten we er dan mee ophouden. Maar er is meer. Voor Jan Willem begon dat 10 jaar geleden bij het verhaal van de verloren zoon. In deze dienst gaan we in zes stappen op zoek naar de Zoon van God, de Zoon ook van Jozef en Maria.
Het eerste lied wordt door het koor gezongen, ProudMary, de Engelse tekst staat op het scherm. Er wordt solo gezongen. De dirigent van het koor, Johan Klein Nibbelink, zet eerst de muziek aan en dirigeert dan het koor. Direct is te zien dat de koorleden veel enthousiasme uitstralen. Aanstekelijk, ze genieten ervan. De kerkgangers worden geraakt. Nadat het lied gezongen is volgt er applaus. Na elk nummer zal er applaus klinken, ik bedenk dat een stopwatch had kunnen uitwijzen welk lied het langst applaus heeft gekregen. Het tweede lied is ‘Caravan of love’. De kinderen verzamelen zich tijdens het zingen van dit lied en gaan met het licht van Pasen naar de nevendienst. Ik tel er dertig. Jan Willem vertelt over de jeugd van Jezus. Hij nam toe in wijsheid en aanzien. De mensen staan verstel over wat Hij zegt. Kom maar bij mij als je vermoeid bent, ruil je zwaar juk voor mijn licht juk.
Het derde lied ‘Lean on me’ is naar mijn smaak een puur sentimenteel liedje. Maar het krijgt wel applaus. Jan Willem vertelt over Jezus die buitenbeentjes en maatschappelijke mislukkelingen opzoekt, tollenaars en hoeren. De religieuze elite had er kritiek op. De voorganger vertelt het verhaal van de verloren zoon en vraagt: Waar wil jij staan in dit verhaal? ”Op het land? Of daar waar liefde is ook al moet je daar doen wat God verboden heeft?” Het lied ‘It’s my life’ krijgt applaus, wat langer dan de vorige verbeeld ik me. Het lied Kyrie van Mr. Mister wordt hierna gezongen. Voor het eerst wil Johan Klein Nibbelink de kerkgangers mee laten zingen. Dat lukt nog niet zo goed. Van Adele wordt het lied ‘Make you feel my love’ door het koor gezongen. ‘Dit is wel heel sentimenteel’, noteer ik.
Jan Willem begint weer aan een korte overdenking. Jezus zou zo in het verhaal van de verloren zoon passen. Ook Hij heeft zijn Vader verlaten en is onder de mensen komen wonen. Jezus weet dat Hij teruggaat naar zijn Vader en zegt tegen zijn discipelen dat Hij hen niet als wezen achterlaat, de Geest van God zal in je hart zijn. Petrus wil Jezus volgen en Jezus weet dat en zegt dat er een dag komt waarop je mij niet wilt kennen en dat je ontkent dat je mij gekend hebt. Het lied ‘To my Fathers House’ wordt gezongen. Ik kan mijn Engels weer eens ophalen, de woorden op het scherm kan ik begrijpen. De vrouwen van het koor brengen steeds meer expressie tot uiting, in gezicht, gebaar en beweging. ‘I wil follow Him’ wordt gezongen. Jan Willem vertelt dat Jezus en zijn vrienden verder trekken. Ze beseffen nog maar amper dat Hij hen verlaten gaat. Voor hen is Hij de bevrijder van de macht van de Romeinen. Dan gebeurt het: Jezus wordt gevangen genomen. In de ogen van de machthebbers is de vriend van tollenaars en hoeren te gevaarlijk geworden. Zijn vrienden volgen hem. Petrus snijdt een soldaat het oor af. ‘Heb ik je niet bij Jezus gezien?’, is de vraag die Petrus krijgt en die hij ontkent. Dan nog een keer. ‘Ach man ik ken die Man gaar niet!’ Jezus wordt ter dood veroordeeld en voor de ogen van zijn moeder gekruisigd. ‘Mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten’, zegt Hij aan het kruis.
Dan wordt het lied ‘Hallelujah’ gezongen, een echte meezinger. De kinderen van de nevendienst komen weer binnen en de collecte wordt gehouden. Als er niet meer gezongen wordt en de collecte nog gaande is laat de dirigent een paar tonen op de piano horen, het geluid van vallende muntjes. Jan Willem vraagt allen te gaan staan en leest een mededeling van overlijden van drie gemeenteleden waarna hij hen in een kort gebed gedenkt. De voorganger vertelt over de opstanding van Jezus, zijn laatste korte overdenking. Hij vertelt dat verhaal aan de hand van de Emmaüsgangers. Als Jezus bij hen aan tafel zit begint het van binnen bij hen te gloeien, het vertrouwen komt terug. Ze gaan terug naar hun vrienden maar die hebben Jezus al gezien en weten wat er gebeurd is. De tijd is aangebroken, er komt een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Wees niet bang, Ik ben bij jullie tot aan het einde der dagen. Na het amen wordt ‘Uprising’ gezongen. De kerkgangers klappen in de handen, en zingen mee. Jan Willem dankt ieder die aan deze dienst heeft meegewerkt, in het bijzonder het koor dat langdurig applaus krijgt. De zegen wordt uitgesproken waarna ‘Go like Elijah’ wordt gezongen. Het is half twaalf, tijd om naar huis te gaan.
Wanneer ik de kerk uitloop komt iemand mij achterna om te vragen wat ik er van vond. Ja, ja heb bik niet gezegd. Wel heb ik gezegd dat ik me afvraag of kerkgangers van vanmorgen die anders niet in de kerk komen in de toekomst ook komen. Maar wat meer is: mee gaan doen aan het kerkelijk werk, dat meer is dan een kerkdienst organiseren. Er is meer te doen in de kerk en daar zijn nieuwe mensen voor nodig. Zo’n volle kerk levert misschien een wat grotere opbrengst van de collecte op, maar het gaat in de lange termijn om de jaarlijkse bijdragen aan de kerk. Het kerkenwerk moet ook in de toekomst betaald worden.
Dan de vraag van Ina Nijman. Op zichzelf ben ik niet tegen vernieuwing en verandering. De gewone kerkdienst is te vaak een bijeenkomst van zestigplussers. Er mag best geprobeerd worden daar verandering in te brengen. Het liefst zie ik een dienst waar alle leeftijdsgroepen in de kerk zitten. Vanmorgen heb ik niet veel twintigers en dertigers gezien. De generatie daarboven wel. Als een dergelijke dienst bijdraagt aan het potentieel waaruit geput kan worden voor het vervullen van kerkelijke functies dan is dat mooi meegenomen. De dienst zou een sterker karakter kunnen krijgen door een toelichting op de tekst te geven, waar de opsteller van het lied aan gedacht heeft bij het schrijven van de tekst. Als dat een Bijbeltekst of gedeelte is dan zou dat wat meer aandacht kunnen krijgen dan vanmorgen.
De groep zangers had er zin in, was enthousiast, het straalde er van af. Daar is niks mis mee. Koren zijn er genoeg in Aalten, maar een gelegenheidskoor als vanmorgen zou wat mij betreft vaker mogen optreden bij een speciale dienst of een misschien een themadienst. In de vorm van de dienst moet herkenbaar zijn dat het om een kerkdienst gaat, viering zeggen velen. Het gaat om de ontmoeting met God en om de ontmoeting van mensen met elkaar. Een beginformule als bemoediging en groet hoort er altijd bij. Zo zijn er meer opmerkingen te maken. Wat ik in één zin zou willen zeggen is: Zorg voor een goede verbinding van het spirituele in de ontmoeting met God met het profane in een lied van de hitlijst en doe dat in uitleg en verkondiging.