Kiezen voor een dak op het huis van het geloof

Wanneer ik de Oosterkerk binnenkom is de kerk goed bezet. Tegen de vroegere tweede scriba van de kerkenraad die op de voorste bank van de rij links onder de galerij zit zeg ik: ‘De kerk is goed vol’. Het is een van de laatste diensten waarin ds. Marieke Andela voor haar afscheid, ze wordt predikant van de Protestantse gemeente te Neede, voorgaat. De volle kerk inspireert organist Hans te Winkel ook, hij laat het orgel volle klanken voortbrengen. De kerkenraad komt binnen en wacht tot het klokluiden ophoudt. De ouderling van dienst, Johan Elburg, staat op en begint met de dominee te praten. Uit de gebaren is af te leiden dat de dominee en hij na afloop van de dienst in het linker portaal gaan staan.

Arienske Rensink heet de kerkgangers welkom en leest de afkondigingen. Van Psalm 139 worden de verzen 1 en 2 gezongen waarna stil gebed, bemoediging en groet volgen. ‘De vreugde voert ons naar dit huis’, van lied 280 worden de verzen 1,2,3 en 7 gezongen waarna het gebed om ontferming en een nieuw begin volgt. De tien geboden worden gelezen in de taal van onze tijd. ‘De Heer zegt: Ik ben jullie God, Ik heb jullie bevrijd, houdt je dan aan je bevrijder. Verkoop jezelf niet aan andere goden. Maak je geen beelden om daarvoor te buigen. Wees zuinig op Mijn heilige naam. Noem Mijn naam niet achteloos bij de dingen die niet bij Mij horen. Laat Mij erbuiten als je bezig bent in je eigen belang. Vier de rustdag, want je bent geen slaaf van je werk, je bent een bevrijd mens. Kinderen, heb eerbied voor je vader en je moeder. Ouders, zorg dat je kinderen respect kunnen hebben voor wie jij bent. Gun elkaar het leven, doodt niemand, schep ruimt voor je medemens. Pleeg geen overspel, bedrieg elkaar niet. Blijf trouw aan mensen die hun leven met jou willen delen. Steel niet, maar geef je medemens wat hij of zij nodig heeft. Vertel geen kwaad over een ander en wees niet jaloers want je moet niet willen hebben wat van een ander is. Wees tevreden met jouw deel in het leven’. Hierna wordt lied 858 gezongen, volgt het gebed om de heilige Geest en tijdens het zingen van de verzen 1 en 2 van lied 317 komen 7 kinderen naar voren, nemen de brandende kaars in ontvangst en gaan naar de nevendienst.

In de lezingen gaat het over kiezen, om keuzes maken, zegt de dominee. Uit Deuteronomium 30 worden de verzen 15 tot 20 gelezen en uit Lucas 14 de verzen 25tot 30. ‘Het Evangelie van deze zondag is niet erg aantrekkelijk’, zo begint de dominee haar overdenking. Jezus spreekt over breken, breken met je familie en je vraagt je af: wat moet ik er mee. Is het volgen van Jezus een keuze die betekent dat je de ander moet loslaten? Dat kan toch niet. Er is al verwijdering genoeg tussen volken, groepen, personen. Het is juist belangrijk dat we elkaar vasthouden door de generaties heen zoals het hier volgende week zal gebeuren als kleine kinderen welkom worden geheten. Die aan de hand van hun ouders meegaan naar de kerk. Dat moet je toch niet afbreken? Nee, inderdaad dat moet je niet afbreken. Wat leven geeft en licht en troost, dat moet je koesteren. Jezus is geen fanaticus die de menselijke maat uit het oog verliest, Hij predikt geen extremisme. Wat is dan wel zijn boodschap?

Een deel van het antwoord is te vinden in de context, in dat wat er staat in de woorden rondom de tekst. Teksten in het evangelie van Lucas die je in elkaars verband moet horen om het evenwicht te bewaren. Het is de goede boodschap die enerzijds royaal en overvloedig is en aan de andere kant radicaal en dwingt tot keuzes. De gevende barmhartigheid en de eisende scherpte. Na dit scherpe gedeelte volgen de milde gelijkenissen van het verloren schaap, de verloren penning en de verloren zoon. Voorafgaande aan dit verhaal vertelt Jezus over het grote feest waarvoor tenslotte alle mensen genodigd zijn. Dat lijkt op onze zomerfeesten, iedereen is welkom en mag erbij zijn. Dat, zegt Jezus, dat is het aanbod van God. Per definitie gratis, geschonken, genade. Zijn liefde hoef je niet te verdienen. Je mag vrolijk omarmen wat je gegund wordt. Dat is dat God je uitnodigt om te leven in de ruimte van Zijn schepping. Maar, pas op. Net als je denkt dat alles onbeperkt is en dat er geen grenzen zijn, dat alles wel goed is, dan komt de andere kant van de balans. Gods liefde is gratis maar niet vrijblijvend. Dat is de klem van onze tekst: Gods liefde is gratis maar niet vrijblijvend.

Lucas vertelt dat grote mensenmenigten met Jezus meetrekken. Ze zijn geraakt door Zijn Evangelie. Jezus is populair, menig politicus zou er jaloers op zijn. Wat wil je nog meer. Maar nee, dan komt er weer die andere kant. De massa is ook gevaarlijk. De massa kan je afhouden van wat waar en echt is. Meelopen met de meerderheid en napraten wat anderen zeggen. Dat zie je ook in onze dagen: Respect en nuance zijn ver te zoeken. Dat heeft ook Jezus ervaren. Het ‘Heden Hosanna’ kan morgen omslaan in ‘Kruisig Hem’. Daarom is er die keuze, die persoonlijke keuze. Want het volgen van Jezus betekent niet alleen feestvieren, maar ook afzien. Niet alleen verbinden, maar ook breken. Breken met wat je klein houdt, met wat heel vertrouwd is maar niet heilzaam. Bezin je dan, eer je begint, zegt Jezus. Roep niet zomaar dat je mijn leerling wilt zijn. Je kunt het vergelijken met wanneer je een aanbouw bij je huis wilt zetten. Dan begin je ook niet zomaar. Je overlegt over de prijs, met de aannemer en met jezelf. Het fundament is het belangrijkste. Maar als het dak er niet op kan wordt je nat. Niet als de zon schijnt, maar als het stormt en regent. Dan komt het erop aan. Zo is het ook met iemand die wel oor heeft voor Gods beloften maar het niet aandurft om werkelijk te kiezen voor de weg met Hem. Dan wordt je ook nat als er zwaar weer komt. Want het huis van je geloof is niet af. De basis is goed, maar de opbouw ontbreekt. Het evenwicht ontbreekt omdat je geen keuze kon maken.

Kiezen is een belangrijk woord in het Evangelie en in de geschiedenis van het volk Israël. We lazen daarover, het beloofde land is in zicht, de tocht door de woestijn is bijna voorbij. Straks wonen ze niet meer in tenten, maar in huizen van hout en steen. Eerst is er die vraag, principieel en onontkoombaar. Hoe ziet het huis van jullie leven eruit? Waar kies je voor? Hoe ga je verder? Met de bevrijding uit Egypte is de basis gelegd, het fundament van Gods trouw. Maar de opbouw? Die is aan jullie. Mensen begiftigd met gaven van hoofd, hart en hand. Begiftigd met de Thora, de geboden, wegwijzers naar het leven zoals Hij het bedoeld heeft. Kies dan dat leven, ook als het wat kost, onrust brengt en je wegroept uit het vertrouwde. Denk aan Abraham die op pad ging omdat hij een stem gehoord had. Hij liet zijn land en zijn familie achter. Waar ben ik aan begonnen? zal hij gedacht hebben. Hij ging wel door en werd de vader van allen die geloven. Want geloven betekent gaande blijven en niet vastroesten aan wat gemakkelijk en vanzelfsprekend is. Geloven betekent gaande blijven, in beweging blijven en kiezen, niet één keer, maar telkens opnieuw.

Zo heeft Abraham het ervaren. En Mozes, en Ruth, en Maria, en Petrus en Paulus en zoveel andere mannen en vrouwen. Allemaal moesten ze loslaten en verder gaan. Ieder zal weleens getwijfeld hebben aan God en zichzelf. Maar er waren ook momenten waarop ze het wisten, waarop ze het zagen. Heer, U wijst mij de weg, geeft mij nieuwe kansen. Zo is het en blijft het in de balans van ons geloof. Niet alleen afscheid, maar ook een nieuw begin. Niet alleen breken maar ook verbinden. Hoe verloren je jezelf ook kunt voelen in de wirwar van gedachten, zorgen of angsten, je bent niet machteloos. Je kunt kiezen en kunt vragen: Heer, help mij om te leven, wees de grond onder mijn voeten, een steun in mijn rug. Wees het dak boven mijn hoofd, zodat ik midden in de storm vertrouwen vind en rust.

Geliefde gemeente, deze laatste maanden in uw midden word ik vaak geraakt door kleine gesprekjes met mensen die over hun geloof spreken. Geloof dat nooit vanzelfsprekend is, maar dat een ontwikkeling doormaakt. Een leven lang. Laatst zei iemand tegen mij: Ik geloof steeds meer van steeds minder. Een bijzondere opmerking. Mijn gesprekspartner bedoelde ermee dat enerzijds het geloof een steeds meer bewuste keuze is en anderzijds dat ze een aantal dingen heeft losgelaten. Regels die ze vroeger in acht nam, maar nu heeft losgelaten. Dat ik precies meende te weten hoe het hoort in de kerk. Dat ik dacht op al mijn vragen antwoord te kunnen vinden. Dat ik de waarheid in pacht had. En zelfs de zorg om mijn kinderen die eigen wegen zoeken. Ik laat hen gaan in het vertrouwen dat de basis die gelegd is goed is en zal blijven. Daar zakken ze niet doorheen. Misschien herkent u dat? Ik herken het wel. Zo is het ook bij mij. Er zijn dingen die ik laat gaan. Preciezer gezegd, die ik over laat aan mijn Vader in de hemel. En tegelijk zijn er ook dingen die ik niet laat gaan omdat ze steeds belangrijker worden. Vooral het vertrouwen dat er een God is die mij kent en liefheeft zoals ik ben. Ik kies ervoor om dat te geloven. En ook om te weten dat ik opnieuw mag beginnen, telkens weer, zoals Jezus het heeft beloofd en voorgedaan. Ik kies ervoor om te geloven dat goedheid sterker is dan slechtheid, liefde sterker dan haat, het licht sterker dan het duister. Ik kies ervoor om dat te geloven en om dankbaar te beseffen dat dit geloof mijn leven draagt en zin geeft. Zoals het staat in het lied van Jaap Zijlstra dat we straks gaan zingen. ‘Dank U, Vader van het licht, dat me de weg wijst. Dank U, Jezus, voor uw liefde sterker dan de dood. Dank U, Geest, voor al uw gaven, geschonken om te delen. Dank voor alle troost en vriendschap, dank voor de zachtmoedigheid.’ Moge het zo zijn dat ons geloof door alle wisselingen heen een kracht ten leven blijft. Dan zal er altijd iets te danken zijn.

Na het amen van de preek wordt het lied ‘Dank U, vader van de lichten…’ van ds. Jaap Zijlstra gezongen. Er wordt mededeling gedaan van de bevestiging van drie ambtsdragers op zondag 11 sept. a.s. en er is een mededeling van overlijden waarna de verzen 1 en 3 van lied 947 worden gezongen. Hierna volgen de dank- en voorbeden, stil gebed en het gemeenschappelijk bidden van het ‘Onze Vader’. Tot slot wordt lied 423 gezongen waarna de zegen wordt uitgesproken.

Over Tijme J. Bouwers

Doctoraal economie RU Groningen 1967 Mil. Dienst, 1968-1969, oud res. officier cavalerie Prov. Zuid-Holland, afd. toezicht gemeentefinanciën Min. van Fin. Inspecteur Rijksfinanciën 1972 - 1976 Burgemeester Ferwerderadeel 1976 - 1988 Burgemeester Aalten 1988 -2004
Dit bericht is geplaatst in Kerk, PKN. Bookmark de permalink.

2 reacties op Kiezen voor een dak op het huis van het geloof

  1. Theo Derksen schreef:

    Hallo Tijme,
    De Dienst prachtig verwoord. Complimenten. Maar weinig relativerend. Het dagelijks leven is, naar mijn mening, een andere. Voor velen weinig licht in de duisternis, weinig vertrouwen in de overheersing van de goedheid over de slechtheid en de dominantie van de liefde ten koste van de haat. Zelfs in onze eigen kringen. Afgunst, jaloezie en leedvermaak is meer aan de orde van de dag. Naar mijn opvatting was dat altijd zo en zal ook altijd zo blijven. Niet dat ik er onder lijd. Integendeel, ik sta daar inmiddels ver boven. Desalniettemin is dat het feitelijk leven in het klein. Veel gekonkel en gedoe.
    Groetjes
    Theo

  2. Jan Schild schreef:

    Beste Tijme,

    Jij bent een doorzetter zeg. Na alle wederwaardigheden gewoon naar de kerk en gewoon een verslag. Mooi verslag, mooie preek. Bij de tien geboden in de taal van onze tijd drong de kern weer eens goed tot me door.
    Bedankt en mijn beste wensen.
    Vr. groet,
    Jan

Reacties zijn gesloten.