Koffie drinken vooraf en koffie drinken na afloop van de dienst, in de hal van de Zuiderkerk is er vanmorgen voldoende ruimte voor. Muziekvereniging Crescendo uit IJzerlo speelt voorafgaande aan de dienst enkele nummers uit 120 Hymnes. De in het zwart geklede muzikanten laten bekende klanken horen, aangenaam om naar te luisteren. Aan de tafel naast het podium en vlak voor de kerkenraadsbank spelen 8 kinderen. Vlak voor de dienst begint komen de kerkgangers de kerkzaal binnen en zoeken een plek op. Het welkom wordt uitgesproken door een lid van een groepje kerkleden die zich nog steeds siert met Kerk in Uitvoering. Dat laatste woord kan er inmiddels wel af. De diensten die de groep met de voorganger voorbereiden hebben hun vorm na vijf jaar wel gevonden. Er is andere muziek dan orgelmuziek, het thema wordt besproken tussen predikant en de groep en aan de dienst werken leden van de groep mee. Maar als het woord uitvoering wordt geschrapt blijft er ‘Kerk in’ over en dat dekt ook weer niet de lading. De kern van de lading blijft een overdenking van de predikant, vanmorgen is dat dominee Wim Everts.
Een lid van de groep spreekt een woord van welkom. Henk Hoftijzer doet dat vanmorgen. Samen met zijn vrouw Janine (en twee tienerkinderen – nieuwe aanwas van de groep?) en nog twee leden van de groep zit hij op de voorste bank. Hij licht het thema van de dienst toe. ‘Wees eens stil.’ Dat zeg je weleens tegen je kinderen als ze veel te rumoerig zijn. Maar soms moet je jezelf tot de orde roepen. Als je weer eens te druk bent of doet. Als er teveel aan de hand is in je leven en de onrust in je hoofd je parten speelt. Zoek dan de stilte om tot rust te komen.’ Wel hoopt hij dat Crescendo en Harry Eenink (zang) dat niet al te letterlijk nemen. Lied 413 wordt gezongen waarna bemoediging en groet worden uitgesproken. Daarna zingen we lied 886, ‘Abba, Vader, U alleen’. De kinderen komen naar voren om met de dominee een praatje te maken. Die praat over het thema ‘Wees eens stil’ hetgeen voor de kinderen nog geen reden is om geen geluid meer voort te brengen. Op school wordt het gezegd en ook in de kerk, bijvoorbeeld als er iemand is overleden. Zeventien kinderen gaan naar de nevendienst. Sylvia Zeilstra spreekt een gebed uit en Henk Hoftijzer leest vier Bijbelgedeelten, Mat:6:6, Luk:6:12, Luk: 6:1-4 en Mat:26:36-39. Met muzikale begeleiding van Crescendo zingt Harry Eenink ‘You raise me up’ ofwel ‘U verheft mij’. De tekst wordt in het Engels gezongen, op het scherm staan de Engelse en de Nederlandse tekst.
Zijn overdenking begint de dominee met Wees eens stil uit te leggen. Het kan betekenen tot inkeer komen om te ontdekken waarvoor je leeft. Om afstand te nemen van de stroom van gebeurtenissen. Jezus doet dat ook. Iedereen kan Hem vinden, Hij staat voor iedereen klaar. Maar Jezus zoekt ook de stilte op. Begon daar al vroeg op de dag mee en bleef soms de hele nacht bidden. Hij noemde Zijn vader Abba, dat zoveel als papa betekent. Dat is zo intiem. Wij hebben vaak veel om handen. Het komt vaak voor dat we bij een begroeting zeggen: Hoe gaat het, druk zeker? We vergeten dan waar het in het leven over gaat. Jezus vindt het persoonlijk gebed belangrijk en zegt dat tegen Zijn discipelen. Bidden, hoe moet je bidden? Eén van zijn discipelen vraagt het, en ook Paulus stelt die vraag in een van zijn brieven (Efeze).
Bidden, is dat iets om van God gedaan te krijgen? Denken we aan God die van buiten de aarde ingrijpt? Zegt God de ene keer ja en de andere keer nee? Zo zie ik God niet, als een God van buiten de aarde. Ik zie God als een God die er al is. Als een God die ons omsluit zoals Psalm 139 zegt. Als een God die er altijd is, niet een God die van buitenaf komt. Jezus zegt tegen Zijn discipelen dat jullie hemelse Vader weet wat jullie nodig hebben. Wat is bidden? Ik denk aan het gebed van Jezus in Getsemane. Jezus weet wat er op Hem afkomt en vraagt aan Zijn Vader of die beker aan Hem voorbij mag gaan. De beker, dat is het lijden. Dat is niet de weg die Hij wil gaan. Jezus is oprecht eerlijk tegen Zijn Vader. Abba, Vader. Jezus laat zien wat bidden is, dat is eerlijk zijn. Veel van de gebeden zijn klaaggebeden. Zoals Psalm 13: ‘Hoe lang nog, HEER, zult u mij vergeten, hoe lang nog verbergt u voor mij uw gelaat? Hoe lang nog wordt mijn ziel gekweld door zorgen en mijn hart door verdriet overstelpt, dag aan dag? Hoe lang nog houdt mijn vijand de overhand?’ Dat is eerlijk zijn, je helemaal uitspreken. Het is worstelen met God en je woede en opstandigheid laten zien. God kan daarmee omgaan, Hij begrijpt je.
‘Als het mogelijk is laat deze beker aan mij voorbijgaan’. Jezus zegt er wat bij. ‘Niet Mijn wil, maar Uw wil geschiede’. Dat is geen passieve houding maar een actieve. Uw wil moet gedaan worden. God wil dat Jezus de mensen zal redden uit hun nood. In Getsemane is het Gods wil dat Jezus de mensen niet zal verlaten. Aan bidden zitten twee kanten. Het ene is eerlijk zijn, je uitspreken met je woede en verdriet. Het andere is Gods wil doen. Barmhartig en liefdevol zijn. Kierkegaard zei eens: ‘Toen mijn gebed steeds aandachtiger en inniger werd, had ik steeds minder en minder te zeggen. Tenslotte werd ik helemaal stil.’ Hij had altijd geleerd dat bidden spreken is. Maar bidden is luisteren. Als we eerlijk zijn en ons helemaal uitspreken, luisteren we dan wel naar wat God tegen ons zegt? Het gebed vanuit de stilte is binnengeleid worden in de ruimte van Gods liefde. Er was eens een man die naar een open plek ging in het bos om daar te bidden. De mensen vroegen hem waarom hij dat deed, God is toch overal? Jawel, antwoordde de man, God is wel overal bij mij maar ik ben niet overal bij God. Moge ons gebed zo’n open plek in het bos zijn.
Na het amen wordt uit de Liederen van overzee lied 1 gezongen. Sylvia Zeilstra leest een gedicht over bidden voor. Harry Eenink zingt met begeleiding van Crescendo ‘Halleluja’ van de vorig jaar overleden Leonard Cohen. Het refrein wordt meegezongen. Er is een afkondiging van overlijden van een gemeentelid waarna de verzen 1 en 4 van Psalm 139 worden gezongen. Hierna worden de gebeden uitgesproken, tijdens de collecte speelt Crescendo en zingt Harry ‘Old en Wise’. Harry vindt zichzelf al oud, maar er zijn er ook die hardop zeggen dat hij nog een jongeman is. De dominee bedankt crescendo en Harry voor hun bijdrage en daarop volgt applaus. De verzen 1,3 en 4 van lied 978 worden tot slot gezongen. De zegen wordt beantwoord met vers 3 van lied 415 waarna ieder weer gaat zitten en Harry onder begeleiding van het muziekkorps ‘You ‘ll never walk alone’, Je zult nooit alleen lopen, zingt. Een lied dat ik tijdens de vierdaagse van Nijmegen ook weleens heb gehoord.