Brexit en het Britse Lagerhuis

Het is vermakelijk om te zien. De discussie in het House of Commons in Londen, zeg maar de Britse variant van onze Tweede Kamer. In de afgelopen weken heb ik er met meer dan gewone belangstelling naar gekeken. Of op de BBC of via internet. Hoe de voorzitter de vergaderingen leidt is een attractie op zich. Als er gestemd moet worden gaan de leden door twee deuren, de voorstanders door de ene deur, de tegenstanders door de andere. De leden voeren staande het woord. Ze spreken uit het hoofd, slechts enkelen lezen de tekst voor. Een lid heeft niet veel spreektijd. Kort en krachtig worden standpunten onder woorden gebracht. Voor argumenten is nauwelijks tijd. Er is meer dat leuk is aan een debat in het Lagerhuis. Maar wat er in feite gebeurt is niet zo leuk. In de afgelopen weken was de overeenkomst tussen de Britse regering en de Europese Unie, de Brexit, aan de orde. Een zaak van nationaal belang. Niet de enige sinds de Tweede Wereldoorlog. Denk aan de dekolonisatie, bijv. India en Pakistan in 1947, deelname aan de Suez-oorlog in 1956, de toetreding tot de Europese Economische Gemeenschap in 1973, de oorlog om de Falklands in 1982, deelname aan de Irak-oorlog etc. De uittreding uit de Europese Unie is na een referendum thans de belangrijkste nationale kwestie.

Wat er gebeurt in het Lagerhuis is weinig verheffend. Besluitvorming vindt plaats op basis van politieke gebruiken die uit de tijd zijn. Tot voor kort had na verkiezingen een van de twee grote partijen, Labour of de Conservatieven, een meerderheid in het Lagerhuis. Een partij heeft het dan voor het zeggen en hoeft geen rekening met de rest te houden. Overleg met andersdenkenden hoeft niet plaats te vinden. Met deze houding heeft Theresa May, de premier van Engeland, een deal gemaakt met de Europese Unie. Een deal van haar regering zonder het draagvlak daarvoor in het parlement af te tasten. Maar erger, ze hield zelfs geen rekening met wat er onder de Conservatieven leefde. Traditioneel kon dat wel, partijgenoten steunden als het er op aan kwam de eigen regering. In dit geval niet. Brexit verdeelt de natie. Het scheidt gezinnen, de man was voor, de vrouw tegen, etc. Het verdeelde ook de Conservatieven. Dat wist May en ze heeft nagelaten het midden van haar eigen partij op te zoeken. Wat zag ik toen het voorstel in het Lagerhuis besproken werd?

In de eerste plaats zeepkistenredenaars. Drie minuten staande wat roepen waarna iemand van de overzijde wat mag roepen en zo heen en weer. Er wordt niet met elkaar in debat gegaan. Men zegt zo kort en bondig mogelijk zijn of haar mening en daar blijft het bij. Een dergelijke gang van zaken doet ernstig afbreuk aan het belang van de zaak waar het om gaat. Argumenten worden niet gewisseld en niet besproken en gewogen. Er wordt geroepen en geschreeuwd, de voorzitter beveelt luidkeels de orde te bewaren. Ik vind het een zooitje. Dan valt op dat de Conservatieven een verzameling van afgevaardigden vormen die geen fractiediscipline kennen. Ze geven zelfs commentaar op elkaars mening. Het Lagerhuis lijkt soms op een openbare fractievergadering van 315 leden van de Conservatieven. Ze hebben enige uitgangspunten waarop ze zich verenigen, vrije ondernemingsgewijze productiewijze en vooral afkeer van Labour. Met betrekking tot de Brexit is er geen fractiestandpunt, ieder lid is vrij in zijn of haar standpunt. Labour opereert niet veel beter, dat is het derde wat me opviel. De 257 leden van Labour zijn er alleen op uit de regering ten val te brengen. Dat betekent dat ze in de afgelopen weken geen enkele bijdrage hebben geleverd aan een wijziging van de deal met de EU zodat er een meerderheid is voor een zaak van nationaal belang. Het past overigens niet in de politieke cultuur van Engeland om met de regering samen te werken. Ten vierde viel me op dat de regering, en in het bijzonder premier May, bijzonder zwak gemanoeuvreerd heeft. Maar dat is gebaseerd op een analyse van de gang van zaken en het bestuurlijk optreden van de Engelse regering sinds de uitslag van het referendum in juni 2016. Er zijn vijf momenten te noemen waarop May beter had kunnen opereren.   Wel wil ik nog opmerking dat ik bijzonder veel respect heb voor Theresa May. Wat heeft ze veel kritiek gekregen, wat is ze dapper doorgegaan bij elke tegenslag. Niemand zou het haar kwalijk hebben genomen als ze na de grote nederlaag van afgelopen dinsdag de brui eraan had gegeven.

Het gaat me hier om de gang van zaken in het Engelse parlement. Onverantwoord vind ik zoals er met het belang van het land wordt omgegaan. Er wordt een spelletje van gemaakt. Tijdens het debat over de Brexit stond buiten het publiek de uitslag van de stemming te begroeten alsof een voetbalwedstrijd was gewonnen. Het is gokken met nationale belangen, Boris Johnson is er het meest sprekende voorbeeld van. Toen de toenmalige premier Cameron nog niet tot een referendum besloten had, had hij twee teksten klaarliggen. In het ene pleitte hij voor Brexit, in het andere voor blijven in de EU. Daarvoor was hij voorstander van Engeland in de EU. Zij standpunt stemde hij af op een inschatting van wat het beste zijn eigen belangen zou kunnen dienen. Of dat ook de belangen van het volk dient interesseert hem niet.

Al met al heb ik niet veel waardering gekregen voor de wijze waarop in Engeland politiek wordt bedreven. Eerder afschuw. Los van deze afkeer van het gedoe in de Engelse politiek heb ik wel een mening over de Brexit. Voor zowel de EU als het VK (Verenigd Koninkrijk) zou het het beste zijn om niet uit elkaar te gaan. Maar na alles wat er in de afgelopen jaren gebeurd is laat ik mijn sentiment boven mijn verstand gaan. De Engelse politici hebben sinds 1992, het verdrag van Maastricht, besluitvorming getraineerd, uitzonderingen bedongen, dwarsgelegen, zich afgezet tegen Europa, en wat mij het meeste steekt, zich politiek onbetrouwbaar getoond. Het is beter dat ze de EU verlaten. ‘Ik ha myn nocht’, zeggen de Friezen. en dat zeg ik ze na. Ik heb er schoon genoeg van, betekent het.

Over Tijme J. Bouwers

Doctoraal economie RU Groningen 1967 Mil. Dienst, 1968-1969, oud res. officier cavalerie Prov. Zuid-Holland, afd. toezicht gemeentefinanciën Min. van Fin. Inspecteur Rijksfinanciën 1972 - 1976 Burgemeester Ferwerderadeel 1976 - 1988 Burgemeester Aalten 1988 -2004
Dit bericht is geplaatst in Actualiteiten, Politiek. Bookmark de permalink.

Eén reactie op Brexit en het Britse Lagerhuis

  1. Jan Schild schreef:

    Beste Tijme,
    Toch vind ik het jammer als de Brexit doorgaat. Met instemming je analyse gelezen.

    Vr. groet,
    Jan Schild

Reacties zijn gesloten.