BBDF in Harlingen

Voor een bezoek aan Harlingen is een aantrekkelijk programma samengesteld. In het afgelopen jaar is er groot onderhoud aan het interieur van het stadhuis gepleegd – morgen, tijdens open monumentendag, is er open huis voor de ingezetenen – en de werkzaamheden aan de verdieping van de N31 zijn in volle gang. Om elf uur loop ik het stadhuis binnen, de ter plekke dienstdoende burgemeester, Sluiter, is nog bezig met zijn inleiding in een volle raadszaal met burgemeesters buiten dienst Friesland en hun partners. Hij neemt zijn agenda door, ik geniet van koffie met oranjekoek. Maaike Stielstra, projectleider groot onderhoud interieur stadhuis, geeft een toelichting. Toen in 2013 beslist werd dat Harlingen niet bij een herindeling betrokken zou worden en zelfstandig zou blijven, is de al lang levende wens om het versleten interieur op te knappen. Er is een deskundige bijgehaald. Dr. Johan de Haan is bijzonder hoogleraar op de leerstoel Toegepaste kunsten en kunstnijverheid vanwege de Ottema-Kingma Stichting aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Prof. De Haan heeft als onderzoeksthema gekozen ‘het Friese interieur’. Drie studenten van hem zijn de gemeentelijke archieven ingedoken en hebben alle stukken gevonden van de bouw van het stadhuis in de jaren 1733-1736. Bij de gemeente wist niemand dat die stukken er nog waren. Minutieus zijn de rekeningen; tot op de pond spijkers en aan wie dat betaald is. Veel bouwmaterialen zijn uit de Hollanden gehaald, de trap is gemaakt in Amsterdam en in zijn geheel per schip naar Harlingen gebracht. Het stucwerk van de plafonds is gemaakt door een Italiaan, Francesco Barberino. Stadhouder Willem IV heeft na een bezoek aan Harlingen bepaald dat bij de renovatie van Huis te Bosch in de 18^e eeuw hetzelfde stucwerk aangebracht moest worden. Het behang was ooit van goudleer, maar dat is niet teruggebracht. De stoelen, de raad wilde ze vervangen door moderne stoelen, zijn van rond 1790 en 1860, waaronder een groot ensemble donkerrode Voltaire stoelen. Die zullen in de toekomst ook dienstdoen. Jilt Heidstra, meester-schilder, heeft een kleuronderzoek gedaan met behulp van een scalpel. Diverse lagen zijn er over de oorspronkelijke verflaag aangebracht. Er is besloten terug te gaan naar de oorspronkelijke kleur. De meester-schilder wijst ons de twee fraaie schoorsteenmantels in de raadszaal. Er is weinig contrast, het zijn de kleuren uit de bouwperiode van 1733 tot 1736. Er volgt een rondleiding, Maaike Stielstra leidt de ene helft rond, Jilt Heidstra de andere. Het verfwerk heeft in alle zalen en kamers dezelfde kleuren. De stoelen zijn gebleven. De tapijten zijn speciaal gemaakt en in de stijl van het stucwerk van de plafonds. Het meubilair is bijpassend en her en der gekocht. Het is fraai geworden. Alles ademt dezelfde stijl en sfeer. Het resultaat mag aan het volk getoond worden.

Na de lunch in de raadzaal gaan we naar het projectbureau N31 Harlingen dat gevestigd is in de kantoren van het vroegere bedrijf Haitsma beton. Dat bedrijf is overgenomen door Ballast Nedam, de hoofdaannemer van de verdieping en verbreding van de N31 ter hoogte van Harlingen. De N31 verdeelt Harlingen in twee stadsdelen, er zit een brug over het Van Harinxmakanaal in, en de weg is verhoogd aangelegd wat veel geluidoverlast meebrengt. De huidige weg is tweebaans en wordt vierbaans als autoweg (geen vluchtstroken). Rijk, provincie en gemeente betalen de kosten. De toelichting op het project wordt gegeven door een medewerker van de gemeente en een van de provincie. Toen in 2007 besloten werd af te zien van de aanleg van de Zuiderzeespoorlijn kwamen enkele miljarden vrij om te besteden aan projecten in het Noorden van het land. Twee jaar later stelt de gemeente Harlingen 14 miljoen voor het project beschikbaar, het Rijk komt met een aanvangsbeslissing, in 2010 wordt een bestuursovereenkomst tussen Rijk, provincie en gemeente getekend en in 2012 wordt het tracébesluit vastgesteld. Dat ging, qua procedure gezien, redelijk snel. Oorspronkelijk stond dit project voor uitvoering in de twintiger jaren in de planning. In nov. 2015 is met de werkzaamheden begonnen en eind 2017 gaat de weg open voor het vereer. Waar nu een brug is over het Van Harinxmakanaal komt een aquaduct. Voor het langzame verkeer blijft de brug bestaan. De nieuwe weg wordt drie kilometer lang waarvan twee kilometer verdiept wordt aangelegd.

Na de toelichting stappen we op de fiets, verdelen ons in twee groepen en gaan de werkzaamheden in ogenschouw nemen. Eerst gaan we naar ‘de centrale aansluiting’. Dat is een nieuwe afslag naar het centrum van Harlingen en wordt gemaakt als een ovatonde. Van een omgekeerde container is een uitzichtpost gemaakt. Het tracé van de nieuwe weg, van Oost naar West, is hier goed te zien. Er wordt geheid. De weg staat op palen maar die palen houden de weg ook op zijn plaats omdat anders de weg door het grondwater omhoog gedrukt zou worden. Het volgende punt waar we gaan kijken is bij het viaduct over de Kimswerderweg. Toen ik nog de 11stedenwandeltocht liep kwam ik onder de bestaande viaduct door Harlingen binnen en ging rusten in Trebol. Er is een tijdelijk viaduct aangelegd. De bestaande wordt afgebroken, er komt een tijdelijke omleidingsroute, waarna de N31 daar verdiept kan worden aangelegd. De nieuwe N31 wordt 5 meter onder het maaiveld aangelegd. Dat beperkt de geluidoverlast. Dat is nodig ook, de huizen van vlak na de oorlog staan hier vlakbij de N31. Het derde punt waar we naar oe fietsen is net over de Koningsbrug waar het aquaduct wordt gemaakt. Ook daar is een uitzichtpunt. De N31 komt van Franeker als een autosnelweg en houdt vlak voor Midlum op en wordt tweebaansweg met een brug. De nieuwe weg wordt een autoweg met twee keer twee rijbanen (max. 100 km/uur), gaat onder het Van Harinxmakanaal door en blijft verdiept tot waar de weg in het Westen Harlingen verlaat. Terwijl we er zijn gaat de brug af. Dan is goed te zien hoe snel zich hier een lange rij auto’s heeft gevormd. Dat voor elke boot met een hoge mast het doorgaande verkeer halt moet houden is eind volgend jaar verleden tijd.

Na afloop gaat het gezelschap naar Anna Casparii, een horecagelegenheid aan de Noorderhaven tegenover het stadhuis. Ik zet een collega af en rij door naar Midlum om een onverwacht bezoek aan reisvrienden te brengen. Ze zijn niet thuis. Net als toen ik tijdens een 11stedenwandeltocht met een andere reisvriend bij hun huis langsliep om ze even te groeten. Toen waren ze allebei in de kerk. Nu is alleen de vrouw des huizes weer in de kerk. De heer geeft een rondleiding door historisch Harlingen. Derde keer is scheepsrecht.