Bevroren Tranen

Tegen zeven uur ’s avonds rij ik met een zwager en zijn dochter mijn geboortedorp Zuidlaren binnen. We gaan naar de Synagoge. Vlak na de Tweede Wereldoorlog zat er een fietsenmaker in en later een kleine garage. Ik ben er nog nooit in geweest. Maarten Peters doet er vanavond zijn voorstelling ‘Bevroren Tranen’. In zijn verhalen en liederen is ook ruimte voor beelden van de bevrijding van Zuidlaren op 13 april 1945. Dat is de reden om naar het dorp waar ik in 1969 definitief uit vertrokken ben te gaan. De voorstelling heeft me geraakt en ontroerd. Dan weet je weer waar we van bevrijd werden en wat de keuzes waren die gemaakt moesten worden. Als ik de kleine Synagoge binnen loop hoop ik Zuidlaarders te zien met wie ik ben opgegroeid. Na 46 jaar zijn de gezichten veranderd, ik herken niemand. Maarten noemt aan het begin een naam van een aanwezige. Die ken ik, toen mijn vader voorzitter van het schoolbestuur was is hij benoemd. Hij was onderwijzer in Marrum. Na afloop een praatje gemaakt. Er zijn 40 zitplaatsen, die zijn bezet en dat geeft een intieme sfeer. Voor de Heilige Arke hangt een projectiescherm, de te zingen teksten worden ondersteund met beelden. De bima is opzij geschoven, de sjoel is sinds de restauratie in 2007 in gebruik bij de Progressief Joodse Gemeente Noord Nederland. Ik heb een keppeltje in mijn jaszak, maar geen enkele man draagt een hoofdbedekking. De liedteksten zijn te volgen op het scherm, de verbindende tekst bestaat uit verhalen. Maarten Peters treedt jaarlijks op tijdens de 4 mei herdenking in kamp Westerbork. Hij maakt vanavond een totaal verhaal over de geschiedenis van deze Synagoge, over de 15 Joden uit Zuidlaren die in vernietigingskampen vermoord zijn, over de verschrikkingen in de concentratiekampen, hij leest een verhaal van een vrouw die in kamp Ravensbrück een kind, vier pond, krijgt maar er is geen couveuse. Na vier weken overlijdt het. Hij somt grote getallen op, maakt een lied voor een gesneuvelde soldaat die in het Jonkersbos begraven ligt. In een video vertelt een vrouw hoe ze de oorlog door gekomen is, er zijn bewegende beelden van de intocht van de Canadezen in Zuidlaren op 13 april 1945. De liedteksten zijn prachtig. Op zijn website heeft Maarten Peters er verschillende gezet. Zie: http://bevrorentranen.squarespace.com/ De liederen grijpen je aan, vragen komen langs die mensen zich stellen. Zoals bijvoorbeeld in het lied ‘Wat zou ik doen’.
ALS IK MERK DAT MIJN WERELD ZIJN ONSCHULD WEER VERLIEST
HET GIF ZICH WEER VERSPREIDT
WAT ZOU IK DOEN?
HET KWAAD TERGEND LANGZAAM DE MENSEN WEER VERLEIDT
EN HET ZWARTE SCHAAP WEER WORDT BENOEMD
ALS IK ZIE DAT DE PRIJS DIE DEZE WAANZIN VERLANGT
DOOR DIE EENLING WORDT BETAALD
ALS IK MERK DAT DE WAARHEID WEER VERDWAALT
ZOU IK MIJN OGEN SLUITEN, ZOU IK NET DOEN ALSOF IK HET NIET ZIE
EN HOU IK DE WERELD BUITEN, ZOU IK DENKEN “GOD ZIJ DANK, IK BEN HET NIET”
OF ZOU IK MIJN ANGST WEGSCHREEUWEN
EN PAK IK DIE KLAUW VAST DIE NET DE ONSCHULD SLOEG
GEEN LAFAARD OF HELD, MAAR HET ENIGE DAT TELT
BEN IK MENS GENOEG
ALS IK MERK DAT HEEL STIEKEM EEN DUISTER PLAN ZICH ONTVOUWT
MAAR IKZELF BLIJF BUITEN SCHOT
WAT ZOU IK DOEN?
ALS HET ALLEEN MAAR IS TEGEN DIE EENLING DIE OP STRAAT WORDT NAGEJOUWD
EN DE ANGST WEER WINT VAN HET FATSOEN
ALS IK HOOR DAT ER IEMAND UIT ZIJN HUIS WORDT GESLEURD
OM EEN REDEN DIE NIEMAND SNAPT
ALS IK MERK DAT DE ONSCHULD WEER WORDT VERTRAPT
ZOU IK MIJN OGEN SLUITEN, ZOU IK WACHTEN TOT DE HEMEL OPENSCHEURT
EN HOU IK DE WERELD BUITEN, ZOU IK DENKEN “ZOLANG HET MIJ MAAR NIET GEBEURT”
OF ZOU IK DAT BEEST VASTGRIJPEN
EN SPRING IK ERTUSSEN VOORDAT HET KWAAD ZICH SAMENVOEGT
LOOP IK DOOR, BLIJF IK STAAN, WAAR HET ALTIJD OM ZAL GAAN
BEN IK MENS GENOEG
WAT ZAL MIJN ANTWOORD ZIJN
BEN IK DAAROM MISSCHIEN ZO BANG
MAAR DAN INEENS ZIE IK JOU EN DAT GEVOEL VERDWIJNT
JOUW KRACHT ZOVEEL STERKER DAN MIJN ANGST
KOM HOU MIJN OGEN OPEN EN LAAT ME ZIEN DAT WAT JIJ AL DIE TIJD AL VROEG.
ALS DE VRAAG WORDT GESTELD, IS ER MAAR ÉÉN DING DAT TELT
“BEN JE MENS GENOEG”