Vrijheid van meningsuiting – Passendale

Wanneer ik Trouw van vandaag pak valt me de kop op de voorpagina op. “Nederlander vast na kritiek op Erdogan’. Ook is er vandaag een herdenking in Passendale. Direct roept dat associaties bij me op. Ik denk aan ‘Gedenkstätte Plötzensee’ in Berlijn. Ik ben er een paar keer geweest, voor het eerst in 1984. Wat daar gebeurde tussen 1933 en 1945 en wat ik daar zag zal ik niet gauw vergeten. Het is een klein gebouw met twee vertrekken. Het ene vertrek maakt de indruk van een slagerij. Vleeshaken hangen aan rails langs de muren, verder is het vertrek leeg. In het andere vertrek ligt documentatie over een brave Duitse burger die hier is opgehangen of met valbijl onthoofd. Het laatste document is een akte waarbij bepaald wordt dat de terechtgestelde alle kosten moet betalen. Van wat de man gezegd heeft is een aanklacht gemaakt, de rechtbankstukken liggen ter inzage, zijn veroordeling en dan het besluit tot terechtstelling. De man had in 1943 in een kroeg op fluistertoon gezegd dat Hitler de oorlog weleens zou kunnen verliezen. Gelet op de verliezen van de Nazi’s op de diverse slagvelden geheel naar waarheid, maar het kostte deze brave burger zijn kop. In Plötzensee zijn in de Nazitijd vanwege hun strijd tegen de dictatuur en voor mensenrechten en politieke vrijheid 2.500 mannen, vrouwen en jongeren ‘durch Justizmord’ door de valbijl of de strop om het leven gebracht.

Het bezoek van de Engelse kroonprins aan Passendale herinnert aan de Eerste Wereldoorlog. Nog niet zo lang geleden, op 10 november 2010, ben ik op de erebegraafplaats van de gesneuvelde militairen in Passendale geweest. Het ligt op een helling en het is groot, het grootste van het Britse gemenebest. ‘Tyne Cot’ noemen de Engelsen het, naar de naam van de boerderij die hier stond. De overleden columnist van Trouw, Koen Koch, heeft in zijn ‘Kleine geschiedenis van de Grote Oorlog 1914-1918’ precies beschreven wat er gebeurde. De Engelse generaal Sir Douglas Haig wilde tegen de orders van het Engelse oorlogskabinet in een beslissende doorbraak door de Duitse linies bij Ieper forceren die de oorlog moest beslissen. De ouverture van het offensief begon op 7 juni 1917 met de verovering van heuvel 66. Daarna volgde een mijnenslag en vervolgens vond de derde slag om Ieper plaats. Dat begon met een artilleriebombardement waarbij meer dan 4 miljoen granaten werden verschoten. Het prikkeldraad, de loopgraven en de versterkingen van de eerste en tweede Duitse lijn waren goeddeels verwoest. Daarachter was de Duitse verdediging nog intact. Op 31 juli 1917 vond de infanterieaanval plaats. Die liep vast en wat erger was, de Britse troepen verloren op die dag de helft van hun slagkracht. Tijdens de derde slag om Ieper die in november 1917 werd beëindigd verloor het Britse leger 275.000 man. Een zinloos offensief.

Over Tijme J. Bouwers

Doctoraal economie RU Groningen 1967 Mil. Dienst, 1968-1969, oud res. officier cavalerie Prov. Zuid-Holland, afd. toezicht gemeentefinanciën Min. van Fin. Inspecteur Rijksfinanciën 1972 - 1976 Burgemeester Ferwerderadeel 1976 - 1988 Burgemeester Aalten 1988 -2004
Dit bericht is geplaatst in Actualiteiten, Geschiedenis. Bookmark de permalink.