Gisteravond heb ik een deel van de ‘classicale vergadering Gelderland Zuid & Oost’ in ‘De Wingerd’ te Doetinchem bijgewoond. Het eerste deel ging de vergadering ‘in comité’ hetgeen zoveel wil zeggen als ‘in besloten vergadering’. Er moesten benoemingen plaatsvinden, waaronder de classispredikant, het moderamen (dagelijks bestuur), de visitatoren en de leden van twee commissies. De visitatoren waren ook opgeroepen voor deze vergadering en vergaderden tijdens het eerste deel, terwijl de classis in comité was, afzonderlijk. Acht van de twaalf visitatoren waren aanwezig. Een ervan wilde zijn mogelijke beschikbaarheid nog even nadenken. Twee van de acht hebben de cursussen conflicthantering I en II gevolgd, de overigen zijn nog nooit voor een buitengewone visitatie uitgezonden. Maar eerst even wat over visitatie.
De Protestantse Kerk in Nederland heeft in de afgelopen jaren een ingrijpende wijziging van de organisatiestructuur ondergaan. Tussen de landelijke Synode en de plaatselijke gemeenten functioneerden 75 classis. Een classis bracht een aantal gemeenten bij elkaar en had nogal wat bevoegdheden. Elke classis kon 8 visitatoren aanwijzen. Visitatie van een kerkelijke gemeente vond eens per vier jaar plaats en gaf gestalte aan het omzien van de gemeenten naar elkaar. Het is zo oud als de eerste christelijke gemeenten. Aan het begin van een reis naar eerder gestichte gemeenten zegt Paulus tegen Barnabas; ‘Laten wij toch terugkeren tot onze broeders in iedere stad, waar wij het woord des Heren verkondigd hebben, om te zien hoe het hun gaat’ (Hand. 15:36). Dat is de zenuw van de visitatie: ‘Om te zien hoe het hun gaat’. Dat werd tot voor kort vormgegeven in de gewone visitatie, waarbij twee visitatoren een kerkelijke gemeente eens per vier jaar bezoeken. Deze visitatie is afgeschaft en moet op een andere wijze inhoud krijgen. De buitengewone visitatie is blijven bestaan. Die vindt plaats bij problemen in een kerkelijke gemeente, ruzie tussen kerkenraad en predikant, tussen kerkenraad en college van kerkrentmeesters, wanneer een groep leden het niet eens is met het beleid van de kerkenraad, of een ander probleem .
Terug naar de nieuwe classisindeling. Er waren 75 classes in heel Nederland, dat zijn er nu nog 11. Binnen de nieuwe classis Gelderland Zuid & Oost zijn 6 vroegere classes samengebracht. Bommel, Tiel, Nijmegen, Arnhem, Achterhoek-West en Achterhoek-Oost met in totaal 163 gemeentes. Daar waren maximaal 48 visitatoren, belast met gewone visitaties en (enkelen) met buitengewone visitaties. Er zijn er nu nog 12 visitatoren die alleen tot taak hebben buitengewone visitaties te verrichten. Van de 12 zijn er vier predikant. De gisteravond aanwezige visitatoren hebben met elkaar kennis gemaakt en kort met elkaar over de buitengewone visitatie gesproken. Op 25 en 26 mei zijn er startdagen voor visitatoren, elke dag heeft hetzelfde programma. Daarna zal een vervolgcursus plaatsvinden. De bijeenkomst van visitatoren duurde niet al te lang, tijd over om koffie te drinken. Na de schorsing van de vergadering van de classis mochten de visitatoren een paar vertegenwoordigers van de classis Veluwe aanschuiven.
De voorzitter deelde mee dat alle benoemingen volgens voorstel hebben plaatsgevonden, ik ben dus ook benoemd tot visitator, en dat tot classispredikant is ‘beroepen’ (dat woord verstond ik) ds. dr. Jaap van Beelen, adviseur classicale vergaderingen in de provincie Gelderland, die dat beroep heeft aangenomen. Na de benoeming van ds. W. van Iperen van Barneveld tot classispredikant van de classis Veluwe heeft nu ook de classis Gelderland Zuid & Oost een classispredikant. De vergadering werd even geschorst om de aanwezigen in de gelegenheid te stellen Jaap van Beelen met zijn nieuwe functie te feliciteren. De bespreking gaat verder met allerlei huishoudelijke zaken. Ik tel de aanwezigen. Er zijn 25 leden van de classis aanwezig, volgens de Kerkorde moet een classis tussen de 20 en 30 leden tellen. Er zijn 10 niet-leden aanwezig. Om 22.00 uur verlaat ik de vergadering, vergaderen van acht tot tien is lang genoeg.